Huidbarrière versterken – zo werkt het

De beschermende huidbarrière, vaak ook gewoon huidbarrière genoemd, wordt gevormd door de buitenste cellagen van je huid. De wetenschappelijke benaming hiervan is stratum corneum. Onze huid is opgebouwd uit meerdere lagen, waarbij de buitenste laag wordt gevormd van al dode hoorncellen. Huideigen vetten (lipiden) houden deze hoorncellen als een bindmiddel bij elkaar. Verder voorkomen deze lipiden dat van buitenaf vreemde bestanddelen de huid binnendringen en zorgen ze dat het lichaam niet te veel water verliest. Complexe mechanismen zorgen daarbij voor de regulering van de lichaamstemperatuur, het vochtgehalte en het immuunsysteem.

Bij een intacte huidbarrière voelt de huid soepel en zacht aan. Vaak heeft een gezond huidoppervlak ook nog een subtiele glans. Invloeden van buitenaf zoals warmte, kou of contact met verschillende stoffen kunnen je huid weinig doen bij een huidbarrière die intact is. De huideigen lipiden kunnen echter door vaak met zeep te wassen, lang in bad te blijven of te douchen met heet water alsook door het contact met bijvoorbeeld desinfectiemiddelen worden weggespoeld. Je huid voelt dan droog en gespannen aan en kan gevoelig zijn. De huid regenereert deels op eigen kracht. Dit proces is zowel inwendig als uitwendig te stimuleren.¹

Naast de huidbarrière die zich in de bovenste cellagen bevindt, vormt je huid een beschermde hydrolipenlaag op het huidoppervlak. Deze laag vormt de natuurlijke beschermende zuurmantel en bestaat uit zweet, vetten, aminozuren en hoorncellen. Afhankelijk van het deel van je lichaam heeft deze beschermende zuurmantel een enigszins zure pH-waarde die tussen 4,7 en ca. 5,5 ligt. Omdat tal van virussen, bacteriën of gistschimmels om zich te kunnen vermeerderen een voedingsbodem met een neutrale of basische pH-waarde nodig hebben, kunnen ze zich niet nestelen in deze omgeving. Een licht zuur milieu, zoals bij deze natuurlijke beschermende zuurmantel, bevordert een gezond microbioom. Hierin nestelen zich micro-organismen die je huid tegen ziekteverwekkers en schadelijke stoffen beschermen. Als de huidbarrière intact is, dan betekent dit vaak ook dat de beschermende zuurmantel van de huid zich verkeert in een gezonde en werkende toestand.²

Een verzwakte huidbarrière kan onder andere tot de volgende verschijnselen leiden:

• droge huid
• roodheid, gespannen gevoel en jeuk
• gevoelig voor ontstekingen
• verergering bij tekenen van een onzuivere huid en acne
• vaker voorkomen van contactdermatitis of neurodermitis

Als de huidbarrière verzwakt is, dan kunnen ziektekiemen en bacteriën makkelijker de huid binnendringen en daar ontstekingen veroorzaken. De huid verliest dan eveneens meer vocht via het oppervlak dan wanneer de barrière intact is. De huid wordt minder elastisch en veerkrachtig en ook gevoeliger. Tekenen van een verzwakte beschermde huidbarrière kunnen naast een droge huid, irritaties en jeuk dan ook fijne lijntjes en rimpels zijn. Het huidoppervlak voelt bij een zeer droge huid en verzwakte huidbarrière bovendien vaak ruw en schilferig aan. Bij een zeer droge huid kunnen soms ook kloofjes ontstaan die onder bepaalde omstandigheden zelfs kunnen gaan bloeden.³

Om je huidbarrière te versterken of te beschermen, is een regelmatige, op jouw huidtype afgestemde huidverzorging van belang. Bij elke keer wassen, maar ook door invloeden van buitenaf kan de huidbarrière verzwakt raken. Deze huid kan door het aanbrengen van een crème die bijvoorbeeld ceramide of plantaardige oliën bevat tegen uitdrogen worden beschermd. Vermijd verder contact met de volgende stoffen:

• alcoholhoudende reinigingsmiddelen of desinfectiemiddelen
• chemische stoffen die de beschermende lipidemantel van je huid aantasten
• heet water met agressieve reinigingsmiddelen(klassieke zeep, afwasmiddel, sanitairreiniger)

De meeste middelen uit dit rijtje gebruik je sowieso niet in het gezicht. Echter, ook je handen hebben een zorgvuldige bescherming van de beschermende huidbarrière nodig. Ga voor handzeep die de huid niet uitdroogt en verzorg je handen met een goede handcrème die de natuurlijke huidbarrière versterkt.

Voor het versterken van de huidbarrière in het gezicht zijn crèmes, serums en gezichtsoliën nodig die bij jouw huidtype passen. Hierbij komt niet alleen het gebruik van een crème met ceramiden of plantaardige oliën van pas. Een serum dat de natuurlijke regeneratie van je huid en een evenwichtig huidmicrobioom stimuleert, helpt je ook om je huidbarrière verder op te bouwen.

Naast het contact met in vet oplosbare chemicaliën of heet water kunnen ongeschikte cosmetica je huidbarrière verzwakken. Tot de bestanddelen en verzorgingsproducten die je moet mijden, behoren:

• emulgatoren (emulgatoren kunnen in de huid belangrijke lipiden oplossen die dan bij de volgende keer wassen wegspoelen)
• minerale oliën sluiten het huidoppervlak af en voorkomen hiermee een te groot vochtverlies, maar helaas verleert de huid zo naar verloop van tijd om voldoende huideigen lipiden aan te maken
• zowel agressieve mechanische als chemische peelings belasten het huidoppervlak en kunnen je natuurlijke huidbarrière verzwakken
• een formule met te veel alcohol kan de huideigen vetten oplossen en droogt hierdoor je huid te sterk uit – dat kan leiden tot beschadiging van je beschermde huidbarrière

Let op: een crème die minerale oliën bevat hoeft niet noodzakelijkerwijs schadelijk te zijn. Door de uitstekende bescherming tegen vochtverlies en andere invloeden van buitenaf kan de crème bij een zeer droge huid of bij eventueel contact met chemicaliën van pas komen.⁴

Je kunt een intacte huidbarrière het beste bevorderen met een passende huidverzorging die hydrateert, de beschermende zuurmantel in stand houdt en de productie van lichaamseigen lipiden stimuleert. Verder wordt je huid ook van binnenuit voorzien van voedingsstoffen. Je kunt je huidbarrière van binnenuit versterken door het volgende gedrag in je leven te integreren:

• eet gezond en neem een optimale hoeveelheid microvoedingsstoffen en vitaminen tot je
• drink voldoende (het beste ca. 2 l per dag aan dranken zonder suiker, zoals water of thee)
• doe regelmatig aan lichaamsbeweging in de frisse lucht – je lichaam heeft zuurstof nodig voor alle regeneratieprocessen (let erop dat je je huid tegen de zon beschermt)
• ga stoffen als tabaksrook en alcohol uit de weg
• stel de temperatuur van je water voor het bad of de douche in op lauwwarm
• gebruik in plaats van normale zeep een pH-neutrale syndet of een reinigingslotion die de huid verzorgt

Uitwendig kun je jouw huidbarrière versterken door voor verzorgingsproducten met zo natuurlijk mogelijke componenten als plantaardige oliën, ceramiden en antioxidanten te gaan. Veel van deze bestanddelen ondersteunen je verder bij het opnieuw opbouwen van je natuurlijke beschermende huidbarrière.⁵